Một con lợn đã chết gần 2 ngày chuẩn bị được lọc lấy thịt mang đi bán. Hoạt động không phép, thu mua đủ các loại lợn ốm chết về giết mổ, đủ chiêu trò phù phép thịt lợn chết để lừa khách hàng là những bí mật kinh hoàng mà nhóm phóng viên đã chứng kiến sau nhiều ngày thâm nhập vào các điểm giết mổ lợn.
Mỗi kilogram thịt lợn được các thương lái bán ra thị trường chỉ từ 30 - 40 ngàn đồng. Để tìm câu trả lời cho mức giá này, chúng tôi đã theo chân nhiều thương lái và tìm đến "kinh đô" giết mổ lợn ốm chết.
Theo chân thịt lợn giá rẻ
Nhận được thông tin từ bạn đọc về thực trạng thịt lợn giá rẻ, đã bốc mùi được bán tràn lan tại nhiều nơi, nhóm phóng viên đã thâm nhập vào nhiều chợ đầu mối, chợ dân sinh ở các huyện Gia Lâm, Long Biên (Hà Nội), chợ tự phát cạnh các khu công nghiệp, trường đại học ở Hưng Yên, Bắc Giang để tìm hiểu. Qua nhiều ngày điều tra, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến nhiều hàng thịt lợn trắng nhợt, rệu rã, bốc mùi thối được bày bán công khai. "Mua đi chị bán rẻ cho, 20 ngàn cũng có mà 40 ngàn đồng/kg cũng có", người phụ nữ tên Thanh bán thịt lợn "giá rẻ" ở một chợ dân sinh tại thị trấn Trâu Quỳ (Gia Lâm) mời chào khách.
Được tiếng thịt lợn giá rẻ nên hàng thịt của Thanh luôn đông khách. Hầu hết khách đến đây đều mua với số lượng lớn, theo điều tra đây là chủ các quán cơm, quán nhậu. Mới 9h sáng nhưng hàng thịt của Thanh đã bán hết. Chiếc xe Dream cũ BKS 89K4-71… do Thanh điều khiển nhanh chóng rời khỏi chợ tiến thẳng ra hướng quốc lộ 5 về Hưng Yên, tôi quyết định rồ ga bám theo hành trình của người phụ nữ này. Đến đoạn qua thị trấn Bần khoảng 700m, Thanh giảm ga rẽ trái chạy về thôn Lỗ Xá xã Nhân Hoà (Mỹ Hào, Hưng Yên).
Bước chân vào đến đầu làng, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, những kênh nước hai bên đường đen nhẻm. "Họ thiếu ý thức, hám lợi lắm, lợn chết mấy ngày rồi còn mang về mổ đem đi bán. Đã thế lòng, phổi, dạ dày không chịu chôn lấp hay mang ra hố rác lại đưa đến gần khu vực nghĩa trang này vứt. Sáng nào ngủ dậy, tôi cũng dọn được gần chục túi bóng đựng lòng lợn chết", ông Hoàng - một người dân thôn Lỗ Xá bức xúc.
Vào thôn Lỗ Xá, trong vai một người đi mua thịt lợn chết với số lượng lớn để về mở quán cơm và cung cấp cho các cửa hàng làm nem, giò chả, tôi được nhiều người dân địa phương đon đả mời chào, ai cũng cố gắng chèo kéo về nhà người thân của mình để lấy hàng. "Chú cứ sang nhà Hiền, nó là em chồng tôi nên tôi biết. Thịt lợn con ốm chết, sề ốm chết hay bột ốm chết gì cũng có. Nhiều lắm, thời điểm dịch bệnh tai xanh có ngày nó mua về cả trăm con lợn chết mổ mang đi bán", bà N - một người dân mời chào.
Nói rồi bà N tiếp lời: "Cái làng này nhiều người mổ lợn ốm chết lắm, cứ thấy nhà nào xây kho lạnh hay đặt mấy cái tủ lạnh loại lớn trước cửa là nhà đấy làm nghề mổ lợn ốm chết. Chú muốn lấy nhiều để đi buôn thì đến nhà Thuật Hiên, Hoa Trùy, hay nhà bà Nga mà mua".
Hối hả gom lợn chết
Theo giới thiệu từ nhiều mối, tôi quyết tìm đến lò mổ của ông chủ tên T. Căn nhà ba tầng khang trang luôn kín cổng cao tường, ngay bên trái ngôi nhà là điểm giết mổ rộng khoảng 100m2 tập kết cả chục cái chân, đầu heo nằm lăn lóc, ruồi nhặng bu đầy. Thấy có người lạ gọi cửa, T nhìn khách với vẻ dò xét: "Chú từ đâu đến. Tìm tôi có việc gì?". Khi nghe tôi trình bày lý do, T trừng mắt: "Chú mày định lươn anh à, nói giọng miền Trung đặc sệt thế kia thì quán hàng gì ở cái đất này, ở đây có quán nào mà anh không biết. Nhà báo à, lượn đi không mấy thằng em nó xử luôn đấy".
Trước cái lắc đầu dứt khoát của T, tôi tìm đến lò mổ của ông chủ tên H. Sau một hồi trò chuyện, H cười khoái chí: "Được. Lấy bao nhiêu cũng được. Chết vài ngày anh có, cả tuần cũng có, thịt nào giá ấy, rẻ nhất là 10 ngàn đồng/kg". Theo quan sát, phía sau căn nhà khang trang của H là một khu giết mổ rộng chừng 150m2, tại đây lúc nào cũng có 2 nhân viên làm việc liên tục cả ngày.
Dẫn tôi ra xem khu nhà kho đựng 3 chiếc tủ lạnh loại lớn, H cho biết, ngoài 2 nhân công chuyên mổ lợn chết tại lò, H còn gây dựng cả một đường dây hơn chục người từ các trang trại trên địa bàn các huyện lân cận để báo tin và gom lợn ốm chết rồi chở về lò mổ cho H. H gọi đội quân này là hệ thống chân rết, là chim lợn, có lúc lại gọi là "cò" lợn chết. "Bây giờ phải có cả hệ thống chân rết khắp nơi như thế, không lấy đâu ra lợn chết mà mổ, đợt này nhiều lò mổ lợn chết nên cạnh tranh ghê lắm. Nhiều bữa phải gọi thêm 3 đứa em đến phụ, mà làm thâu đêm không hết việc. Có ngày, tôi nhận cả trăm cuộc điện thoại thông báo lợn chết", H nói.
Sau một cú điện thoại, H cử một nhân viên phóng xe máy chở 4 bao tải và không quên căn dặn: "Gom nhanh không quân nhà Trùy nó gom mất đấy. Ép được cứ ép không căng quá cứ trả thêm vài giá mà chở về".
Cũng như đội quân của H, quân của nhà Trùy, nhà Lan, nhà Thuật cũng hối hả thay phiên nhau đi gom lợn chết, trong thôn lúc nào cũng nhộn nhịp tiếng xe máy, xe tải nhỏ nổ bành bạch vào làng. Chỉ trong khoảng 2 giờ đồng hồ sáng 18.5 ngồi mật phục tại một quán nước ngay cổng làng Lỗ Xá đoạn gần chợ Dầm, chúng tôi ghi nhận có khoảng 20 chuyến xe máy chở lợn ốm chết và 3 chuyến xe tải nhỏ chở lợn bột về các điểm giết mổ. Không cần che dấu, nhiều "cò" lợn chết chở cùng lúc cả chục con lợn chết chạy thẳng vào các lò mổ trong làng để tiêu thụ.
 |
| Một "cò" lợn chết hối hả chở một xe lợn chết đã mổ vào thôn Lỗ Xá. |
Ngang nhiên giữa ban ngày
12h trưa 22.5, chiếc xe Dream cũ mèm kéo theo sau một thùng xe 2 bánh bằng sắt tự chế tiến thẳng vào cổng làng thôn Lỗ Xá, trên xe 4 con lợn chết đã mổ bụng nằm chồng lên nhau được đậy bằng một miếng bạt màu xanh đã cũ nát. Chiếc xe ì ạch chạy đến đâu, nước, máu chảy rải đều xuống mặt đường in thành từng vết dài, nhiều người dân qua lại phải bịt mũi, buồn nôn vì mùi thối bốc lên thum thủm.
Vượt qua những con đường làng ngoằn ngoèo, chiếc xe máy chở lợn chết đỗ uỵch trước một ngôi nhà ba tầng khang trang. "Hoa ơi, nhận hàng!", sau tiếng gọi hai vợ chồng chủ ngôi nhà đeo khẩu trang, găng tay kín mít ra bốc hàng vào nhà. "Chắc chết mấy ngày nay rồi. Thối inh thế này bán sao nổi. Thôi bớt đi ít giá", bốc xong ba con lợn chết đã mổ bụng vào nhà bà chủ đưa cho người đàn ông này một tờ tiền mệnh giá 500 ngàn đồng. Giao xong, người đàn ông này tiếp tục chở hàng đến nhà ông chủ tên Thuật ngay cuối thôn Lỗ Xá.
Lúc tôi tiếp cận lò mổ vợ, chồng Hoa đang hì hục lọc thịt 3 con lợn chết để bỏ vào tủ lạnh. Toàn bộ chân, đầu, xương được bà chủ này bỏ riêng vào túi ni lông rồi đựng vào thùng xốp. "Chú yên tâm, lên tận nơi lấy anh chị giảm cho vài giá. Toàn thịt lợn chết nhưng chế biến ra còn ngon lắm đấy. Loại chết một ngày anh lấy 40 ngàn đồng/kg. Loại chết 2 ngày trở lên lấy cho chú 20 ngàn/kg. Lấy về làm mà xem, lãi kinh lắm", mở tủ lạnh cho khách xem hàng, Hoa tiếp thị.
Theo quan sát, ngay bên cạnh điểm giết mổ của bà chủ tên Hoa là 4 chiếc tủ lạnh loại lớn đựng toàn thịt lợn chết. Hoa tiết lộ, một nửa số lợn chết mổ tại lò mổ của Hoa được mua từ các trang trại ở Văn Giang, Yên Mỹ, phần còn lại nhập từ một người đàn ông tên Khánh. "Đợt này nhiều lò mổ lớn mọc lên, ai nấy đều hối hả cho quân đi gom. Những người vừa mổ vừa đi bán như chúng tôi không kịp gom nên phải nhập thêm hàng từ những lò mổ lớn. "Cò" vận chuyển lợn chết lớn nhất ở đây là lò "trùm Khánh"", Hoa tiết lộ.
Trước ý định làm quen với "trùm Khánh" để gom thêm hàng của tôi, Hoa nhiệt tình: "Chú cứ gọi vào số 01677016… Cứ bảo khách của bà Hoa chứ người lạ gọi đến nó không gặp đâu".
"Lò giết mổ lợn ốm chết ở đâu, quá trình giết mổ, phù phép thịt lợn chết như thế nào, tiêu thụ ở đâu sẽ có trong kỳ 2: "Vào lò giết mổ lợn chết". Mời bạn đón đọc.
Lợn chết đang được mổ tại lò mổ chủ lò tên Tr . Sau nhiều ngày điều tra, theo dõi, nhóm phóng viên đã thâm nhập vào các lò mổ lớn để chứng kiến quá trình giết mổ và kỹ nghệ phù phép biến thịt lợn chết thành thịt lợn ngon lừa người tiêu dùng.
Được bà chủ tên Hoa giới thiệu, tuy nhiên sau nhiều lần liên lạc song "trùm Kh" vẫn nhất quyết từ chối: "Ông là người lạ tôi không gặp đâu. Lợn con, sề ốm chết ngày nào chả có nhưng không bán cho người lạ", Kh dứt khoát.
Trước thái độ dứt khoát của "trùm Kh", chúng tôi phải mất nhiều ngày mai phục gần nhà bà Hoa để theo dõi hành trình của Kh. Giao hết hàng cho khách, Kh đánh xe về "đại bản doanh" để nghỉ ngơi. Kh khoảng ngoài 40 tuổi, da ngăm đen, cách đây gần 5 năm Kh được dân giết mổ, kinh doanh thịt lợn tại Hưng Yên gọi là "trùm Kh". Lò mổ nơi "trùm Kh" làm việc nằm ngay gần đầu thôn Lỗ Xá do một người đàn ông tên Th làm chủ.
Theo quan sát của chúng tôi, điểm giết mổ nơi Kh làm việc rộng khoảng 120m2, tại đây có 7 nhân viên chuyên giết mổ và vận chuyển lợn chết đi cung cấp cho các điểm giết mổ nhỏ lẻ khác. Sau một hồi nói chuyện, Kh mới chịu thật thà: "Đợt này người ta để ý kinh quá, thấy người lạ đến là sợ lắm. Buôn lợn chết lãi lớn nhưng cũng nguy hiểm. Mấy ngày trước, vì tin theo người lạ quân nhà bà Hoa phải chuyển mấy chục con lợn chết đi chôn vì bị phát hiện. May chôn kịp không đi tù rồi".
Rời lò mổ của Kh chúng tôi tiếp tục tiếp cận điểm giết mổ của ông chủ tên Tr. Tr được người dân địa phương gọi là "trùm giết mổ lợn ốm chết". "Nhà Tr nó buôn đủ các loại, từ lợn con ốm chết, bột ốm chết đến sề ốm chết gì cũng có. Muốn lấy loại nào cứ đến đấy mà lấy", bà B - một người dân địa phương giới thiệu.
12h0 trưa 21.5, lúc vợ chồng Tr cùng 2 người làm đang hì hục mổ lợn chết ở khu giết mổ, một chiếc xe ba gác ì ạch tiến đến cổng. Ngay lập tức vợ chồng Tr cùng người làm đội nắng ra cổng mang lợn chết vào khu giết mổ. Từ chủ đến người làm, ai nấy đều thoăn thoắt cắt cổ, mổ bụng, lọc thịt lợn chết. Trên nền gạch điểm giết mổ, phân, nước chảy nhoen nhoét, ruồi nhặng bu kín, người làm vô tư đi ủng dẫm đạp lên xác những con lợn chết đã mổ bụng. "Con nào chết lâu quá rồi cứ bỏ riêng ra một góc, con nào thịt con ngon cất riêng một góc mà bán", Tr căn dặn vợ.
Theo quan sát, điểm giết mổ của Tr rộng chừng 70m2, phía sau khu giết mổ là khu vực nhốt lợn ốm chết, những con lợn ốm nằm la liệt đè lên những con lợn chết. Nằm ngay bên điểm giết mổ là 3 chiếc tủ lạnh loại lớn đựng đầy thịt lợn chết và một dãy thùng xốp đựng nội tạng. "Lợn chết đợt này nhiều quá mổ không kịp", Tr cho biết.
Theo vợ chồng Tr, hoạt động giết mổ lợn chết diễn ra liên tục trong ngày, cứ có lợn chết chở đến nhà là vợ chồng Tr tiến hành giết mổ ngay lập tức. Cũng như những chủ lò mổ khác, Tr kết nối với các "cò lợn chết" gần các trang trại để lấy nguồn lợn chết. Ngoài cung cấp cho các lái buôn, Tr còn chở đến tận các nhà hàng, quán ăn gần các khu công nghiệp ở Hưng Yên, Hà Nội để giao hàng. "Lợn con loại 10 - 15kg tôi bán từ 15 - 20 ngàn đồng/kg. Loại 40kg trở lên mổ ra bán với giá từ 25 - 30 ngàn đồng/kg", Tr cho biết.
Việc giết mổ thịt lợn chết không chỉ làm ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà chính người dân địa phương cũng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Theo các hộ dân thôn Lỗ Xá, nhiều năm trở lại đây nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng. Chăn nuôi gặp nhiều khó khăn. "Họ chở lợn chết, lợn ốm về làng giết mổ, nước từ các lò mổ chảy lênh láng ra ngoài, nguồn dịch bệnh về làng liên tục nên không ai còn dám xây chuồng để nuôi lợn. Nhiều hôm nắng nóng, mùi lợn chết bốc lên nồng nặc không chịu nổi", bà M - một người dân địa phương bức xúc nói.
 |
| Thịt lợn chết được bảo quản trong tủ lạnh. |
"Thay tên" cho thịt lợn chết
Sau nhiều ngày thâm nhập vào các điểm giết mổ lợn ốm chết, nhóm phóng viên điều tra không khỏi bàng hoàng khi tận mắt chứng kiến những chiêu trò phù phép biến thịt lợn chết thành thịt lợn ngon. Dân trong nghề gọi công đoạn này là "thay tên" cho thịt lợn chết.
Quá trình giết mổ lợn ốm chết tại thôn Lỗ Xá được diễn ra liên tục, thịt lợn chết nhanh chóng được phân loại bỏ vào tủ lạnh để phù phép phù hợp với mục đích sử dụng. Thấy khách có vẻ hơi lo ngại vì thịt đã rệu rã, bắt đầu bốc mùi thum thủm, một bà chủ lò mổ tên Th trấn an: "Yên tâm lấy về dùng đi. Làm một thời gian mà xem, lãi kinh lắm, bọn chị buôn bán thịt lợn chết mấy năm nay có thấy ai chết đâu mà sợ".
Vừa lọc thịt con lợn chết đang nằm phanh thây giữa nền gạch bẩn thỉu, bà Th bỏ phần thịt đã lọc vào một thau nước bên cạnh sau đó bỏ lên phản phơi, khoảng 20 phút sau, Th mang toàn bộ thịt gói gém vào một mảnh vải bông. "Loại này chết gần 3 ngày rồi. Thịt rệu ra hết nên phải ngâm với muối, hoặc hàn the sau đó quấn bằng khăn bông, cất vào tủ lạnh cho thịt nó cứng lại, để vào tủ lạnh một lúc là tươi rói lên hết. Tuỳ theo từng loại thịt mà ngâm hàn the hoặc nước muối. Làm xong đố ai biết đây là thịt lợn chết", Th tiết lộ.
Cũng theo bà Th, dù mang tiếng là thịt lợn chết nhưng chưa bao giờ bà bị ế hàng. Toàn bộ thịt lợn chết đều được bà bán lại cho các đầu nậu hoặc nhập cho các quán ăn, nhà hàng bình dân cạnh các khu công nghiệp hoặc khu tập trung người lao động nghèo. "Rẻ người ta mới thích, rẻ các chủ nhà hàng người ta mua về làm mới có lãi. Có bao nhiêu tôi tiêu thụ hết bấy nhiêu", bà Th cho biết.
Theo điều tra, hàng ngày cứ khoảng 4h sáng, 17h chiều, các thương lái, đầu nậu, chủ quán cơm lại hối hả đến lò mổ của bà Th để lấy thịt lợn chết đi tiêu thụ. "Chú xem, lợn chết nhưng tiêu thụ được hết. Da có đội quân làm bì lợn đến lấy, lòng có đội quân cháo lòng tận thu, còn thịt thì dễ lắm. Con nào mới chết để bán thịt con nào chết lâu quá xay thịt ra bán cho các quán làm chả, làm nem, làm ruốc, quán bán bún chả, bún mọc…", Th tiết lộ.
Sáng sớm ngày 27.5, chúng tôi bám theo hành trình của vợ chồng Th, chiếc xe tải đông lạnh loại nhỏ nhanh chóng rời khỏi thôn Lỗ Xá tiến thẳng đến Khu công nghiệp Phố Nối. Đến một quán cơm gần cạnh Khu công nghiệp, Th dừng xe giao hàng cho một chủ quán cơm bình dân. "Lợn chết mấy ngày rồi đây, sao rệu rã hết thế này", bà chủ quán cơm vừa trả tiền cho Th vừa nói. Tiếp đó, vợ chồng Th tiếp tục đi giao hàng cho nhiều quán cơm, quán bún khác dọc theo tuyến quốc lộ 5 về Hà Nội.
"Trừ hết mọi chi phí, mỗi con lợn chết hơn 70kg cũng kiếm được trên củ (triệu đồng), có con còn được vài củ. Bình quân mỗi con trên 70kg mua về từ "cò" chỉ mất 200 - 300 ngàn đồng, trả thêm cho "cò" 100k tiền vận chuyển nữa. Mổ ra bán ít nhất mỗi kilogram cũng được 20kg, nhiều con thịt ngon còn bán được 30 ngàn đồng/kg. Lãi lớn nhưng cũng nguy hiểm, bị bắt thì đi tù như chơi", Th cho biết.
Đăng nhận xét