Say xe có thể phòng chống bằng cách bỏ những thói quen rất bình thường như đọc sách, ăn quá hay để bụng rỗng không mỗi khi đi.
Nguyên nhân chủ yếu gây say tàu xe là sự kém thích ứng của tiền đình với sự thay đổi vị trí của cơ thể một cách không có quy tắc. Trong hoạt động hằng ngày, chúng ta quen đi lại trên mặt đất bằng, không quen với sự tròng trành. Sự thay đổi phương hướng và tốc độ vận động khác nhau đều gây kích thích không tốt cho cơ quan tiền đình ở tai trong. Sự kích thích này mạnh đến một mức nào đó sẽ làm cho một số người chịu không nổi, dẫn đến tình trạng váng đầu, buồn nôn và nôn.
 |
| Đọc sách không tốt trên xe. |
Theo điều tra của hãng RAC tại Mỹ, một phần ba số lái xe cho biết họ cảm thấy khó chịu với những vị hành khách say xe. Tỷ lệ người bị say xe cao nhất vào mùa hè. Ngoài ra, 60% số người bị say có độ tuổi từ 5 đến 16 tuổi. Dưới quan điểm y học, cảm giác buồn nôn do chuyển động ảnh hưởng tới 80% số người đi xe hơi, tàu thủy hoặc máy bay.
Dưới đây là những cách chống say của RAC.
1. Sử dụng thuốc an thần
Các loại thuốc chống nôn hiện nay khá phong phú, gồm cả nội và ngoại. Dùng trước khi đi khoảng 2 tiếng sẽ giúp hành khách tránh bị say trong vòng 8 tiếng. Dân chơi xe ôtô cho biết thuốc an thần không có tác dụng phụ, hoặc gây ảnh hưởng tới khả năng lái.
2. Dùng miếng dán cổ tay
Loại miếng dán này có hạt nhựa nhỏ để tạo áp lực lên cổ tay, giúp hành khách không bị giảm giác say xe. Bạn có thể thực hiện phương pháp này bằng cách ấn nhẹ phần giữa hai dây chằng khoảng 3 cm và lùi về phía cùi chỏ.
3. Dùng thảo mộc
Rất nhiều người sử dụng củ gừng để làm dịu dạ dày và qua đó chống lại cảm giác say xe. Hiện nay, trà gừng có bán khá nhiều và bạn có thể uống trước khi đi.
4. Ngồi ghế trước
Kinh nghiệm cho những người hay say xe là ngồi càng xa phần đuôi xe càng tốt. Ở đó, tầm mắt của họ sẽ xa hơn, nên không bị tập trung vào những tình huống trên xe. Ngoài ra ngồi ghế trước thường không xóc.
5. Không bị phụ thuộc vào cảm giác
Đây là một trong những chú ý quan trọng vì rất nhiều người mắc phải. Sự tập trung khiến bạn thoát khỏi cảm giác say và hãy cố gắng nhìn vào một hình ảnh phía trước trên đường.
6. Tập trung
Hãy quan sát các đường thẳng phía trước. Không nhìn phong cảnh xung quanh (khiến mắt phải làm việc nhiều hơn) hoặc nói chuyện về chúng.
7. Không đọc sách báo
Không nên đọc bất cứ thứ gì khi ngồi trên xe, kể cả bản đồ. Bạn hãy để người nào đó tỉnh táo trợ giúp.
8. Tránh ăn no
Trước khi đi, hãy cố gắng đừng ăn no hoặc uống rượu. Tuy nhiên, bạn cũng đừng đi xe với cái bụng rỗng.
9. Không nên ngồi trực tiếp dưới ánh nắng
10. Thở bằng khí trời
Nếu thời tiết không quá nóng, bạn nên mở cửa, tắt điều hòa để thở không khí tự nhiên. Nếu bắt buộc phải bật điều hòa, hãy đặt chế độ lấy gió ngoài.
11. Chơi trò chơi
Với trẻ em, trò chơi ở đây không phải là những game máy tính hay trên điện thoại di động bởi chúng chỉ có tác động ngược lại. Bạn hãy để trẻ em ở nơi có thể quan sát tốt xung quanh và đố vui bằng các câu đố hay bản nhạc.
12. Trang bị túi dự phòng
Để bạn có thể dùng trong những tính huống khẩn cấp như khi xe dừng lại chẳng hạn, vì đó là thời điểm những người say xe rất dễ bị nôn.
Nguyễn Nghĩa (theo MSN)
Hội chứng say tàu xe hoặc say sóng là một rối loạn rất thường gặp của tai trong, xảy ra do sự kích thích của các chuyển động liên tục như đi trên ô tô, tàu thủy, máy bay… Đây không phải là một biểu hiện bệnh lý vì có thể gặp ở hầu hết những người khỏe mạnh bình thường, tuy nhiên, mức độ nhạy cảm của mỗi người là khác nhau.
Các triệu chứng thường gặp bao gồm buồn nôn, nôn, chóng mặt, vã mồ hôi hoặc cảm giác khó chịu, mệt mỏi. Các triệu chứng này thường cải thiện khi chuyển động ngừng lại, tuy nhiên, với một số người, chúng có thể còn kéo dài tới một vài ngày sau đó.
![gung-jpg[1030060264].jpg](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_vesy7NWRCQ30kx6BnL6SUhURACCVi3qeJGFgqADGAbfwcqU-fewBBheG1p4zhidY4QBGYIECoFUc4GryWWdz7yfythjiB3so2cEcfuUPqei97d5J-DchAZR5rrwr1VS79CalEkswg=s0-d) |
| Dùng chút gừng sống trước khi lên tàu xe có tác dụng phòng chống say xe. Ảnh minh họa: Foxnews.com. |
Nếu một người thường xuyên bị hoặc đang bị các triệu chứng của say tàu xe, những biện pháp sau đây có thể giúp phòng và giảm các triệu chứng này:
- Hạn chế vận động đầu và cơ thể bằng cách chọn một vị trí ngồi ổn định, ít phải di chuyển trên xe. Có thể sử dụng gối đầu hoặc các dụng cụ tựa đầu để giữ đầu được cố định tối đa.
- Nếu có thể, chọn vị trí ngồi ở các hàng ghế phía trước, sát cửa kính và nhìn tập trung vào một vật thể cố định, ví dụ, có thể nhìn cố định vào đường chân trời hoặc nhắm kín mắt. Không ngồi quay mặt về phía sau, không đọc báo, xem phim ảnh hoặc chơi game vì những hoạt động này có thể làm tăng nặng triệu chứng.
- Hít thở không khí trong lành và thoáng mát bằng cách mở cửa sổ xe hoặc ngồi trên boong tàu nếu có thể, tránh để môi trường trở nên quá nóng.
- Thư giãn bằng cách nghe nhạc và tập trung thở đều hoặc đếm lùi từ 100. Không quan sát hoặc nói chuyện với những người đang bị say xe.
- Tránh ăn quá no, các thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc dùng đồ uống có cồn trước khi lên xe.
- Cố gắng giữ bình tĩnh trong suốt chuyến đi, sợ bị say xe sẽ làm say xe dễ xuất hiện.
- Các thuốc có tác dụng chống say tàu xe: một số có thể có tác dụng phòng và điều trị say tàu xe. Để đảm bảo hiệu quả, các thuốc này nên được dùng trước khi các triệu chứng say tàu xe xuất hiện vì khi say xe đã xuất hiện sẽ làm khả năng hấp thu thuốc:
+ Scopolamine có tác dụng chống say xe tương đối tốt, được dùng dưới dạng miếng dán ngoài da. Thuốc nên được dán từ trước khi khởi hành, với những chuyến đi dài, thay miếng dán thuốc 3 ngày một lần. Scopolamine có thể gây ngầy ngật, buồn ngủ, nhìn mờ, khô miệng, hoa mắt chóng mặt, táo bón, bí tiểu… Không được dùng thuốc ở những người bị bệnh glôcôm góc đóng.
+ Một số thuốc kháng histamine thế hệ một như dimenhydrinate, diphenhydramine, chlorpheniramine, promethazine và cinnarizine có thể có tác dụng phòng say tàu xe. Các thuốc này nên được uống 1 -2 giờ trước khi khởi hành và nhắc lại mỗi 8 giờ với những chuyến đi dài, tác dụng kém hơn so với scopolamine nhưng gây ít tác dụng phụ hơn, chủ yếu là biểu hiện ngầy ngật, buồn ngủ, khô miệng. Các thuốc dimenhydrinate, diphenhydramine, chlorpheniramine có thể dùng được an toàn ở phụ nữ có thai.
+ Metoclopramide cũng có thể được dùng với mục đích chống say tốt. Thuốc có hiệu quả tốt hơn so với các thuốc kháng histamine và tương đối an toàn, ít tác dụng phụ.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Trường
Bệnh viện Bạch Mai
Say tàu xe còn gọi là say sóng, một hội chứng xảy ra khi di chuyển bằng tàu thuyền, xe hơi hoặc máy bay. Các triệu chứng thường gặp là chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn mửa, đổ nhiều mồ hôi, tụt huyết áp… Y học gọi là rối loạn tiền đình do di chuyển.
Cơ quan tiền đình, về mặt phát sinh chủng loại, được coi là phần cổ nhất trong ống tai trong, nằm trong xương đá của xương thái dương, rất gần với ốc tai. Tiền đình là một hệ thống có vai trò quan trọng trong việc duy trì tư thế và dáng bộ, trong phối hợp các cử động của mắt, đầu và thân mình, trong việc duy trì ánh mắt nhìn cố định vào một vật nào đó.
 |
| Chọn chỗ ngồi gần đầu xe, không nhìn sang hai bên khi say xe. Ảnh: 123 |
Khi di chuyển, sự lắc lư, chòng chành, lên xuống của phương tiện làm cho mạch máu tai trong bị co thắt dẫn đến tăng thể tích nội dịch và giãn lòng ống nội dịch, làm cho mê đạo màng tai trong bị tích thủy, ảnh hưởng đến cơ quan tiền đình, gây ra rối loạn tiền đình kiểu say sóng.
Để phòng ngừa say sóng khi di chuyển, nên thực hiện một số điều sau:
- Chọn chỗ ngồi gần đầu xe. Nhìn thẳng và chăm chú vào phía trước với các mục tiêu càng xa càng tốt. Không nên nhìn sang 2 bên, không ngồi quay mặt phía ngược chiều xe chạy.
- Nếu đi tàu thuyền, nên ngồi trên boong tàu, phía sau thân tàu, tránh xa chỗ có mùi xăng dầu. Nên nhìn xa thật xa, không nhìn xuống nước hoặc nhìn mũi tàu.
- Nếu đi máy bay, không nhìn ra ô kính khi máy bay lên xuống.
- Nói chung, khi đang di chuyển không đọc sách báo, không dùng các chất kích thích như trà, cà phê, thuốc lá… Đừng ăn no quá hoặc bụng đói quá. Nếu khát nước, chỉ nên uống từng ngụm nhỏ. Giữ tâm hồn thoải mái, nhẹ nhàng, không căng thẳng, lo lắng. Thở chậm, sâu và đều.
- Trước khi khởi hành khoảng 30 phút nên dùng một khúc gừng tươi bằng cỡ ngón tay cái, gọt bỏ vỏ, rửa sạch, giã nát hoặc nhai nát rồi uống với một cốc nước ấm. Trong suốt hành trình, thỉnh thoảng nên ngậm trong miệng một lát gừng mỏng.
- Bạn cũng có thể thực hiện cách sau đây để phòng ngừa say sóng: xoa dầu (dầu gió, dầu cao) vào 2 huyệt Thái dương, 2 huyệt Nội quan (giữa 2 gân tay, phía trên và cách lằn chỉ cổ tay 3-4 cm), 2 huyệt Hợp cốc (ở hổ khẩu, giữa ngón cái và ngón trỏ, chỗ mu thịt dầy lên), huyệt Nhân trung (giữa đường rãnh môi trên), 2 huyệt Phong trì (chỗ lõm phía sau gáy, trên cổ). Cũng có thể lấy 2 lát gừng tươi buộc vào 2 huyệt Nội quan.
Những người có cơ địa bị say sóng nên thường xuyên ăn uống các món sau:
- Hoa cúc trắng (bạch cúc hoa) 6-8g, tán bột ngâm với nước sôi 5-10 phút, dùng uống sau bữa ăn.
- Nấm mộc nhĩ trắng (tuyết nhĩ, ngân nhĩ) 15-20g nấu canh với thịt nạc heo 50g và táo đỏ một quả để ăn lúc đói.
- Trà (xanh hoặc đen) 5g nấu với vỏ quít (trần bì) 10g cùng với ½ lít nước, sôi 5-10 phút. Dùng uống sau bữa ăn.
- Gừng khô (nướng sơ) 6-8g, cam thảo (tẩm mật nướng) 4g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 300 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
Để phòng tránh say tàu xe, cần có thời gian tập luyện để cơ quan tiền đình giảm mẩn cảm, cơ thể dần dần thích ứng với trạng thái di chuyển đột ngột, chao đảo, quay vòng. Đồng thời có kết hợp với sự điều chỉnh bình thường lại những yếu tố bất lợi khác như đã nêu trên.
Một số cách tập luyện để tăng cường chức năng điều khiển sự thăng bằng cơ thể:
1. Ngồi thẳng lưng trên ghế có dựa lưng, ngẩng cao đầu và mắt nhìn theo lên trên, chú ý vào một điểm hay một vật nào đó (hít hơi vào từ từ), sau đó cúi gập đầu, cằm chạm ngực, mắt nhìn theo xuống dưới (thở hơi ra từ từ cho hết). Tiếp tục làm 10 lần, về sau nâng lên 15-20 lần.
2. Ngồi thẳng lưng trên ghế, xoay đầu về bên trái, cằm chạm được mỏm vai trái càng tốt, mắt di chuyển theo và nhìn vào một điểm hay một vật nào đó ở phía vai trái, ra phía sau càng tốt.
Sau đó, xoay đầu về phía vai phải, cằm chạm vào mỏm vai phải, mắt cũng di chuyển theo về phía phải, nhìn vào một điểm hay một vật nào đó ở phía vai phải. Tiếp tục làm 10 lần, về sau nâng lên 15-20 lần. Hít vào, thở ra, chậm, sâu, đều.
3. Ngồi thẳng lưng trên ghế, nghiêng đầu về phía vai trái, tai trái chạm vào mỏm vai trái càng tốt, mắt chăm chú nhìn vào một điểm hay một vật nào đó ở phía trước mặt, cách khoảng 40 cm.
Sau đó, nghiêng đầu về về phía vai phải, tai phải chạm vào mỏm vai phải càng tốt, mắt vẫn chăm chú nhìn vào một điểm hay một vật đó ở phía trước mặt.
Tiếp tục làm 10 lần, về sau nâng lên 15-20 lần. Hít vào, thở ra, chậm, sâu, đều.
4. Ngồi thẳng lưng trên ghế, để ngón tay trỏ ở phía trước, cách mắt khoảng 25 đến 30cm. Mắt chăm chú nhìn vào ngón trỏ, sau đó xoay đầu sang bên trái rồi chuyển sang bên phải. Tập xoay đầu từ chậm rãi đến nhanh dần, nhưng lúc nào mắt cũng phải chăm chú nhìn ngón tay trỏ. Tiếp tục làm từ 15 đến 20 lần.
5. Ngồi thẳng lưng trên ghế. Đảo mắt nhìn một số mục tiêu cố định ở bên trái, phía trên, bên phải, phía dưới, vẽ tầm nhìn thành một vòng tròn theo chiều kim đồng hồ. Đầu giữ yên, không xoay. Làm 15-20 lần, sau đó đổi chiều.
Sau khi tập thuần thục thì xoay đầu theo chiều kim đồng hồ và mắt nhìn theo các mục tiêu. Làm 15-20 lần, sau đó đổi chiều.
6. Ngồi thẳng lưng trên ghế, xoay đầu theo vòng tròn (phía trái, ra phía trước, qua phía bên phải, ra phía sau) trong khi mắt vẫn mở và nhìn theo hướng của đầu, mỗi lần xoay một vòng. Thực hiện 15-20 lần theo chiều kim đồng hồ. Sau đó đổi chiều, thực hiện từ 15-20 lần. Sau khi tập thuần thục, thực hiện lại động tác nhưng nhắm mắt.
7. Đứng thẳng, hai chân dang bằng vai. Hai tay chống ở hông, mắt nhìn thẳng vào một điểm hay một vật cố định nào đó ở trước mặt, xoay phần thân trên (từ hông trở lên) theo một vòng tròn theo chiều kim đồng hồ, tức từ trái sang phải. Không nghiêng khớp hông. Làm 15-20 lần. Sau đó xoay ngược chiều kim đồng hồ, ánh mắt không di chuyển. Làm 15-20 lần.
Lúc đầu xoay vòng tròn nhỏ, sau đó vòng tròn càng lớn dần. Hít thở chậm, sâu, đều, tập trung vào cảm giác của bàn chân trên mặt đất. Với những người chưa quen, nên thực hiện động tác này ở nơi có sẵn vật dụng để vịn hoặc tựa vào, hoặc có người đứng phía sau, để đề phòng bị ngã vì chóng mặt.
Sau khi thực hiện thuần thục động tác này, tiếp tục tập luyện nhưng có thay đổi là nhắm mắt lại.
8. Đứng thẳng, hai chân dang bằng vai, hai cánh tay duổi thẳng trước mặt, hai lòng bàn tay áp sát vào nhau, mắt nhìn thẳng theo tay. Xoay hai tay vẽ thành vòng tròn, theo chiều kim đồng hồ, và mắt nhìn tay.
Sau đó, đưa hai tay cao khỏi đầu, sau đó đưa xuống thấp phía dưới, động tác chậm nhưng liên tục.
Nếu trong lúc tập mà có cảm giác chóng mặt thì nên ngừng lại, đến khi thấy bình thường trở lại mới tiếp tục tập. Làm từ 15 tới 20 lần. Đổi chiều xoay và lặp lại từ 15 tới 20 lần. Các động tác trên nên tập luyện mỗi ngày 2 đến 3 lần, cách xa bửa ăn từ 2 đến 3 giờ.
Trong thời gian luyện tập các động tác trên, cũng cần thực hiện việc ngồi tàu, xe nhiều lần để nâng cao khả năng thích ứng của cơ quan tiền đình đối với những tác động của sự chuyển động không có quy tắc.
Cũng có thể rèn luyện thể lực thường xuyên (tập các môn xà đơn, xà kép, nhào lộn trên đệm, cầu trượt) để giúp cho việc điều tiết thăng bằng vị trí của cơ thể.
Lương y Đinh Công Bảy
Tổng Thư ký Hội Dược liệu TPHCM
giadinh.net.vn - Ngày 21 Tháng 5, 2007 | 08:53 AM
Ấn huyệt chữa say tàu xe
Nhiều người mỗi lần đi ôtô, tàu thủy, máy bay... là mỗi lần khốn khổ vì tình trạng say tàu, say xe, đầu choáng, mắt hoa, ngực và bụng nhộn nhạo không yên, buồn nôn hoặc nôn thốc nôn tháo...
Tất cả những triệu chứng nói trên ảnh hưởng không ít đến sức khỏe và công việc. Có nhiều cách chữa, xin giới thiệu với bạn đọc một cách ấn huyệt đơn giản, dễ thực hiện. Các huyệt cần tác động là hợp cốc, quan xung, thần môn và tam âm giao, khu thủ tâm trên lòng bàn tay.
Huyệt hợp cốc nằm trên đường kinh đại trường, có công dụng giải biểu tán tà, thanh nhiệt, giảm đau, thông kinh hoạt lạc.
Vị trí huyệt: Khép chặt hai ngón tay cái và ngón tay trỏ, huyệt nằm ở điểm cao nhất của khối cơ nổi lên giữa hai xương bàn tay 1 và 2.
Cách bấm: Dùng ngón cái của tay bên kia bấm huyệt thật mạnh vào huyệt, ngón tay trỏ đặt vào khu thủ tâm ở lòng bàn tay (huyệt hợp cốc ở mu bàn tay, khu thủ tâm ở đối diện với huyệt hợp cốc ở lòng bàn tay), lực bấm càng mạnh càng tốt, sao cho xuất hiện cảm giác tê tức đến mức rất khó chịu là được.
Duy trì bấm day luân phiên liên tục từ 10-15 phút. Có thể tự mình day bấm từng bên hoặc nhờ người khác day bấm đồng thời cả hai huyệt ở hai bên. Hiệu quả cao của thao tác được đánh giá bằng sự giảm hoặc mất các biểu hiện chóng mặt, buồn nôn.
Huyệt thần môn nằm trên kinh tâm: tác dụng chữa đau khớp cổ tay, chống hồi hộp, mất ngủ, vật vã, hay quên, đau vùng tim, có tác dụng chống stress.
Vị trí huyệt trên lằn cổ tay, chỗ lõm giữa xương trụ và xương đậu.
Cách bấm: Bàn tay phải ôm lấy cổ tay trái, ngón tay cái bấm vào huyệt, vừa bấm vừa day, bấm khoảng từ 5-10 phút.
Huyệt nội quan nằm trên kinh tâm bào, nằm ở mặt trước cẳng tay. Tác dụng: Chữa đau vùng cẳng tay, đau vùng trước tim, rối loạn nhịp tim, hồi hộp, chống nôn, đầy trướng bụng, tiêu hóa kém, mất ngủ.
 |
| Huyệt nội quan |
Cách bấm: Tay trái ngửa, bốn ngón tay phải ôm lấy cổ tay, ngón cái bấm vào vị trí huyệt, thời gian bấm nhẹ nhàng, thời gian từ 5-10 phút.
Huyệt tam âm giao: Đây là huyệt giao nhau của 3 kinh tâm, tỳ, thận.
Tác dụng: Sưng đau vùng cẳng chân, đau do thoát vị, tiêu hóa kém, ăn không tiêu, sôi bụng, đầy bụng, chống nôn. Toàn thân đau nhức, nặng nề, khó ngủ.
Vị trí: Ở mặt trong cẳng chân; Bờ trước cơ gấp dài các ngón và cơ cẳng chân sau; Các nhánh vận động của dây thần kinh chày sau + dây thần kinh hiển trong. Cách lấy từ chỗ lồi cao nhất của mắt cá trong đo lên 3 tấc. Huyệt ở bờ sau trong xương chày.
Cách bấm: Tay phải ôm lấy cổ chân phải, ngón cái bấm vào huyệt, bấm nhẹ nhàng, ấn dần từ nông đến sâu, người bệnh cảm thấy căng tức. Thời gian bấm từ 5-10 phút.
Huyệt quan xung vị trí ở dưới phía ngoài móng tay của ngón tay vô danh (ngón tay thứ 4 hay còn gọi là ngón đeo nhẫn).
Cách bấm: Bàn tay trái úp bàn tay phải ôm lấy 4 ngón tay, ngón cái bấm vào vị trí huyệt, vừa bấm vào huyệt vừa day, bấm khoảng từ 5-10 phút.
Khu thủ tâm: Nằm trên lòng bàn tay, đối diện với huyệt hợp cốc ở mu bàn tay.
Trước khi đi tàu xe 30 phút, bấm nhẹ nhàng các huyệt trên, hoặc đặt một ít gạo trộn với dầu cao vào khu thủ tâm, sau khi lên xe dùng ngón tay bóp nhẹ vào các huyệt trên thì sẽ tránh được say tàu, xe, đồng thời cần tránh ăn no hoặc đói quá, cần ăn trước khi đi tàu xe khoảng 60 phút, uống đủ nước.
Theo Sức khỏe & Đời sống
Mẹo hay phòng chống say tàu xe không cần dùng thuốc
(GDVN) - Chống say tàu xe là vấn đề được rất nhiều người quan tâm mỗi khi phải đi xa. Đa số người ta thường chống say tàu xe bằng thuốc, nhưng bên cạnh đó cũng có những phương pháp chống say tàu xe hiệu quả mà không cần dùng thuốc.
Tuy nhiên, đối với những người bị bệnh tim mạch hoặc tiêu hoá, các triệu chứng có thể trầm trọng hơn hoặc thậm chí kéo dài sau chuyến đi.
Những cách chống say tàu xe hiệu quả
- Bạn có thể mang theo một vài món đồ ăn vặt, một chiếc máy nghe nhạc, nói chuyện cùng một ai đó, hát một mình hoặc một vài món đồ chơi trí tuệ …để làm thú vui tiêu khiển trên xe, chúng sẽ giúp bạn quên đi cảm giác say xe. Nên nhớ rằng yếu tố tình thần rất quan trọng vì nếu bạn luôn có tâm lý bi quan, tiêu cực rằng bạn sẽ bị say xe thì cơn say sẽ càng dễ tìm đến bạn hơn.
- Ngủ đủ giấc, ăn bớt đi hơn so với khẩu phần hàng ngày và ăn trước 2 tiếng khi lên xe. Trước khi lên ô tô bạn không nên nhịn đói mà nên ăn lấp đầy chiếc bụng rỗng nhưng cần thận trọng với những loại đồ ăn thu nạp vào trong cơ thể.
- Tuyệt đối không sử dụng đồ uống có ga và một số chất kích thích đầy hơi như: đồ nếp, đậu tương, lạc… những thực phẩm giàu chất béo, những thực phẩm nặng mùi vì chúng sẽ khiến cho bạn dễ bị ghê cổ và buồn nôn.
- Khi đi tàu, thuyền thì nên tìm chỗ ngồi nơi thoáng mát. Nếu bạn có "tiền sử" bị say xe thì tốt nhất nên chọn ghế trước để ngồi vì sẽ giúp bạn hạn chế nguy cơ bị say xe. Thêm vào đó, khi đi xe bạn không nên nhìn ngang sang hai bên mà nên nhìn thẳng về phía trước. Hãy cố gắng ngủ trên xe vì giấc ngủ sẽ giúp bạn quên đi cảm giác say xe dễ dàng hơn.
Nếu phải di chuyển trong thời gian lâu thì nên tìm chỗ ngồi phía giữa thân tàu vì chỗ này ít bị chòng chành nhất.
- Phương pháp quấn khăn khô để giữ ấm từ phía sau ót ra trước ngực cũng có tác dụng rất hữu hiệu giúp không bị say tàu, xe đối với một số người (hiệu quả hơn 90%).
 |
| Ngậm hoặc ngửi gừng để tránh bị say tàu xe. |
- Dùng một số biện pháp dân gian: ngửi chanh, cam, quýt, gừng, bánh mì… bạn có thể ngửi, nhấm nháp, ngậm khi buồn nôn.
- Theo kinh nghiệm dân gian thì lấy 1/2 củ khoai lang gọt bỏ vỏ, rửa thật sạch, cắt miếng nhỏ, nhai nát để nuốt nước cũng có thể phòng chống được say tàu xe.
- Theo đông y thì trước khi khởi hành khoảng 30 phút nên dùng một khúc gừng tươi bằng cỡ ngón tay cái, gọt bỏ vỏ, rửa sạch, giã nát hoặc nhai nát rồi uống với một cốc nước ấm. Trong suốt hành trình, thỉnh thoảng nên ngậm trong miệng một lát.
- Trước khi lên xe uống một ly nước ấm có pha dấm, như thế cũng có thể phòng chống được say xe. Ngoài ra, bạn có thể làm bằng cách trước khi lên xe lấy một miếng cao giảm đau dán vào lỗ rốn, như vậy có thể phòng chống được say xe thêm trầm trọng.
- Ngoài ra, có thể thực hiện cách xoa dầu gió vào hai huyệt thái dương, hai huyệt nội quan (giữa hai gân tay, phía trên và cách lằn chỉ cổ tay 3-4cm, huyệt nhân trung (giữa đường rãnh môi trên), hai huyệt phong trì (chỗ lõm phía sau gáy, trên cổ). Cũng có thể lấy hai lát gừng tươi buộc vào hai huyệt nội quan.
Bí quyết chống say xe ngày tết
Bí quyết chống say xe ngày tết. Sau một chuyến đi dài, cơ thể rơi vào trạng thái choáng váng, chóng mặt, buồn nôn. Chống say tàu xe là vấn đề được rất nhiều người quan tâm mỗi khi phải đi xa. Đa số người ta thường chống say tàu xe bằng thuốc, nhưng bên cạnh đó cũng có những phương pháp chống say tàu xe hiệu quả mà không cần dùng thuốc.Say xe được gọi tắt cho cảm giác "say" khi di chuyển (motion sickness), khi chúng ta ngồi trên phương tiện giao thông di chuyển, hay ngồi trên đu quay giải trí… Đa số hành khách có tình trạng say xe tự điều chỉnh, tuy nhiên nhiều trường hợp cũng phải vào viện cấp cứu để tránh những biến chứng nặng.
Nguyên nhân do não nhận được các thông tin trái ngược nhau từ mắt và tiền đình, cơ quan chịu trách nhiệm về sự cân bằng của cơ thể. Đôi khi say chỉ là do tâm lý, nếu ai đó nghĩ rằng mình dễ bị say xe thì họ có nguy cơ mắc phải hiện tượng này cao hơn người khác.
Những cách chống say tàu xe hiệu quả
- Bạn có thể mang theo một vài món đồ ăn vặt, một chiếc máy nghe nhạc, nói chuyện cùng một ai đó, hát một mình hoặc một vài món đồ chơi trí tuệ …để làm thú vui tiêu khiển trên xe, chúng sẽ giúp bạn quên đi cảm giác say xe. Nên nhớ rằng yếu tố tình thần rất quan trọng vì nếu bạn luôn có tâm lý bi quan, tiêu cực rằng bạn sẽ bị say xe thì cơn say sẽ càng dễ tìm đến bạn hơn.
Ngủ đủ giấc trước ngày khởi hành
Đây là điều rất quan trọng với bạn. Với một sức khỏe không tốt vì thiếu ngủ và lo lắng, bạn rất dễ bị say xe hoặc nôn nao.
Tránh ăn no
Trước khi đi, hãy cố gắng tránh ăn quá no hoặc uống đồ có cồn . Tuy nhiên, bạn cũng đừng bước lên xe với cái bụng rỗng.
Gừng tươi
Cắt một lát gừng tươi cầm trên tay, lúc ngồi trên xe ôtô, bạn hãy đặt ở dưới lỗ mũi để cho mùi hăng và cay bay vào trong mũi. Cũng có thể cắt một miếng gừng và lấy băng dính dán vào rốn. Ngoài ra, trà gừng cũng là một phương pháp hữu hiệu. Bạn có thể uống trước trà gừng khi đi. Ngậm kẹo gừng cũng là một giải pháp, chất ngọt sẽ giúp bạn tăng cường tuần hoàn não.
Ngồi ghế trước
Kinh nghiệm cho những người hay say xe là ngồi càng xa phần đuôi xe càng tốt. Ở đó, tầm mắt của họ sẽ xa hơn nên không bị tập trung vào những tình huống trên xe. Thêm vào đó, ngồi ghế trước thường ít xóc hơn.
Tập trung
Hãy quan sát các đường thẳng phía trước. Không nhìn phong cảnh xung quanh để mắt của bạn được nghỉ ngơi hoặc nói chuyện với những người xung quanh.
Dầu gió
Khi ngồi trên xe, bạn có thể lấy dầu gió bôi lên huyệt thái dương và huyệt phong trì để tránh bị say. Cũng có thể nhỏ 2 giọt dầu gió vào rốn, sau đó lấy băng che đi là được.
Không đọc sách báo
Không nên đọc bất cứ thứ gì khi ngồi trên xe, kể cả bản đồ. Bạn hãy để người nào đó tỉnh táo trợ giúp. Chỉ cần bạn liếc qua vài dòng trong sách cũng đủ đưa bạn vào trạng thái say xe ngay lập tức.
Tránh ngồi cạnh người say xe
Ngồi bên cạnh người bị say xe và sẽ khiến bạn say xe ngay lập tức. Do đó, nên tránh ngồi cạnh những người cũng bị say xe như bạn.
Dưới đây là một số bài tập giúp phục hồi chức năng thăng bằng bằng cách tăng cường hoạt động các cơ quan thị giác, tăng cảm giác gân cơ, cảm giác lòng bàn chân.
Lắc cổ chân
Bài tập này giúp bạn vững hơn khi đứng.
Đứng dang hai chân bằng vai, buông lỏng hai tay, nhìn thẳng trước mặt và nhắm mắt. Từ từ đưa người tới trước và ra sau, khớp háng giữ ngay, mọi vận động tập trung ở cổ chân.
Nghiêng người qua hai bên, lần lượt chuyển trọng lượng cơ thể vào chân phải rồi chân trái, không nghiêng hông.
Tập động tác này ở phía trước một bức tường hoặc có một người đứng phía sau, đề phòng khi bị ngã. Lặp lại từ 5 tới 20 lần. Tập cả bài từ 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Đưa bóng hình vòng
 |
| Ảnh: Sức Khỏe & Đời Sống. |
Đứng thẳng ngang chân bằng vai, cầm một trái bóng, giữ thẳng trước mặt, mắt nhìn vào trái banh. Xoay trái bóng theo chiều kim đồng hồ và nhìn theo trái bóng. Cách xoay: đưa bóng cao khỏi đầu, sau đó đưa xuống thấp gần đụng sàn nhà theo hình vẽ, cố gắng làm chậm nhưng liên tục.
Nếu có cảm giác chóng mặt thì ngưng tập, đến khi bình thường trở lại mới tiếp tục tập. Lặp lại từ 15 tới 20 lần. Đổi chiều xoay và lặp lại từ 15 tới 20 lần. Mỗi ngày thực hiện từ 2 tới 3 lần.
Lắc vòng tròn
Đứng thẳng, hai chân dang bằng vai. Hít thở chậm và tập trung vào cảm giác của bàn chân trên mặt đất. Nhìn thẳng trước mặt vào một vật cố định, nghiêng người sang một bên rồi nghiêng ra trước, nghiêng ra sau theo một vòng tròn; khởi đầu bằng vòng tròn nhỏ. Không nghiêng khớp hông.
Thực hiện nhanh dần nhưng không nghiêng khớp hông. Thực hiện động tác này trước một bức tường hoặc có người đứng phía sau để đề phòng bị ngã. Sau khi thực hiện được tốt hãy tiếp tục thực hiện động tác nhưng nhắm mắt lại. Lặp lại từ 15 tới 20 lần. Xoay theo chiều ngược lại.
Lặp lại từ 15 tới 20 lần. Thực hiện từ 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Tập trung nhìn khi xoay đầu
Ngồi trên ghế, để ngón tay trỏ trước mắt khoảng 25 cm. Nhìn vào ngón trỏ và xoay đầu sang hai bên. Xoay đầu nhanh dần nhưng lúc nào cũng phải nhìn rõ ngón tay trỏ. Lặp lại từ 15 tới 20 lần. Thực hiện 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Đi và xoay đầu
Đi với tốc độ bình thường dọc theo một bức tường hay một hành lang. Sau khi đi ba bước thì xoay đầu sang bên phải nhưng vẫn tiếp tục đi thẳng. Sau ba bước thì xoay đầu sang trái, vẫn đi thẳng.
Sau khi thực hiện được động tác này có thể tăng độ khó bằng cách thực hiện ngoài trời hoặc nơi rộng rãi, không có tường hay hành lang.
Lặp lại từ 15 tới 20 lần. Thực hiện 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Xoay tròn đầu
Ngồi trên ghế và xoay đầu theo vòng tròn trong khi mắt vẫn mở và nhìn theo hướng của đầu, mỗi lần xoay một vòng. Thực hiện lại động tác nhưng nhắm mắt. Thực hiện từ 15 tới 20 lần theo chiều kim đồng hồ. Thực hiện từ 15 tới 20 lần ngược chiều kim đồng hồ.
Tập toàn bộ các thao tác 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Vận động đầu theo chiều ngang
Ngồi thoải mái trên ghế, hai chân để trên mặt đất và hai tay để lên đùi. Giữ thân mình ngay, xoay đầu nhìn sang phải rồi xoay đầu nhìn sang trái, sau đó nhìn thẳng trước mặt và nhìn vào một đồ vật ở xa trong 5 giây.
Để có kết quả tốt, khi quay sang phải và trái bạn nên nhìn vào một đồ vật nào đó. Thực hiện động tác từ 15 tới 20 lần. Mỗi ngày thực hiện 2-3 lần.
Liếc nhìn nhanh
Ngồi thoải mái, cầm hai lá bài ở hai tay (con vua và đầm) ngang tầm mắt, cách mắt khoảng 40 cm.
Giữ đầu ngay, đưa mắt nhìn từ lá bài này sang lá bài kia (không ngừng lại ở mỗi lá bài, phải đưa mắt liên tục). Tuy nhiên, không làm quá nhanh vì mỗi lần di chuyển mắt phải nhìn rõ lá bài, nếu hơi mờ là do thực hiện quá nhanh. Nhớ là chỉ di chuyển mắt chứ không di chuyển đầu.
Khi mới thực hiện, bạn nhìn toàn bộ lá bài, khi đã quen có thể chọn mục tiêu nhỏ hơn như mắt, mũi… của hình trên lá bài và di chuyển mắt nhanh hơn. Lặp lại từ 15 tới 20 lần theo chiều ngang, 15 tới 20 lần theo chiều thẳng, 15 tới 20 lần theo chiều chéo: trên/phải tới dưới/trái; dưới/phải tới trên/trái. Thực hiện 2 tới 3 lần mỗi ngày.
Nhìn mục tiêu
Ngồi thoải mái trên ghế, tìm 3 mục tiêu trong phòng, một mục tiêu phía trước mặt, một mục tiêu phía bên phải và một mục tiêu phía bên trái, các mục tiêu cách xa khoảng 3-5 mét. Quay đầu nhìn mục tiêu bên phải, mục tiêu ở giữa và mục tiêu bên trái. Sau đó lại nhìn mục tiêu giữa và mục tiêu bên phải, như vậy là xong một chu kỳ.
Thực hiện từ 10 tới 15 chu kỳ liên tục, không ngừng lại ở các mục tiêu. Thực hiện 10 tới 15 lần nhưng ngừng lại ở mỗi mục tiêu 1 giây.
Tập 2 tới 3 lần mỗi ngày
Theo dõi bằng mắt
Ngồi trên ghế, cầm lá bài trên tay cách mắt khoảng 35 cm. Di chuyển lá bài chầm chậm qua phải, qua trái rồi trở về giữa. Giữ yên đầu và nhìn bằng mắt theo lá bài. Lặp lại động tác theo chiều thẳng (lên, xuống rồi ở giữa) và hai chiều chéo (trên/phải tới dưới/trái rồi dưới/phải tới trên/trái). Khi đã quen thì di chuyển lá bài nhanh hơn. Nhớ là đầu bạn phải giữ yên và chỉ nhìn theo bằng mắt.
Lặp lại từ 15 tới 20 lần theo chiều ngang, rồi chiều thẳng, chiều chéo. Thực hiện bài tập từ 2 tới 3 lần mỗi ngày.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
Kỳ nghỉ lễ 30/4 sắp đến, nếu bạn vẫn còn lo ngại chuyện say xe trong các chuyến đi xa. Hãy tham khảo một số món ăn sau:
- Trà gừng, đường đỏ: Gừng tươi 1 củ, đường đỏ vừa đủ. Gừng tươi cạo vỏ, thái chỉ. Cho gừng vào cốc, bỏ đường đỏ vào, rót nước sôi hãm trong 15 phút.
- Nhân hạt bí đao: Nhân hạt bí đao 400g đem phơi, sấy cho khô, nghiền thành bột. Mỗi lần uống 10g, ngày uống 2 lần.
- Rễ mướp hầm thịt nạc: Rễ mướp 300g, thịt heo nạc 200g, muối vừa đủ. Rễ mướp rửa sạch, cắt khúc. Thịt heo rửa sạch, thái miếng mỏng. Cho rễ mướp vào nồi nước sôi nấu chín, cho tiếp thịt vào, nêm muối hầm kỹ là được.
- Dưa chuột nấu trai: Dưa chuột 70g, thịt trai 60g, muối vừa đủ. Cho thịt trai vào nồi, đổ nước nấu chín. Dưa chuột rửa sạch, thái nhỏ, cho vào nấu cùng. Nêm muối vừa miệng là được.
- Nước sinh tố nho, rau cần: Nho 60g, rau cần 60g. Rau cần rửa sạch, thái đoạn nhỏ. Nho rửa sạch, cho cùng rau cần vào máy xay sinh tố xay nhuyễn để uống.
- Trà cà rốt, vỏ trứng: Cà rốt 200g, vỏ trứng gà 20g, đường phèn 15g. Cà rốt, vỏ trứng rửa sạch, thái vụn. Cho cả vào nồi, chế đủ nước, ninh kỹ, cuối cùng cho đường phèn vào.
| Một số lưu ý để chống say tàu xe - Trước khi đi tàu xe không nên ăn quá no hoặc để bụng quá đói, không uống nhiều nước, tránh uống rượu, hút thuốc và tránh những mùi dễ gây nôn như: mùi xăng dầu, khói xe, thức ăn nhiều dầu mỡ và những thức ăn mình không thích ăn. - Cũng có thể uống một số thuốc chống say trước khi đi tàu xe vài giờ để hòa hoãn và giải trừ triệu chứng buồn nôn chóng mặt. - Chọn vị trí ngồi ít chòng chành (tránh chỗ bánh sau của xe) để hạn chế chóng mặt, buồn nôn và không ngồi ở chỗ có gió mạnh thổi thẳng vào mặt; buộc một nhánh tỏi đã bóc vỏ vào cổ tay cũng có tác dụng chống say xe. |
Say xe thường do sự thay đổi tư thế và kích thích cơ quan tiền đình của tai trong. Mặc dù thường hay gặp nhất khi đi tàu, thuyền nhưng nó cũng có thể xảy ra khi đi máy bay, xe bus hay xe hơi.
Những dấu hiệu của say xe bao gồm: bụng chộn chạo, nhợt nhạt, ngáp, đầy hơi hoặc ợ hơi, đau đầu, chóng mặt, nôn. Một số trẻ dễ bị say xe hơn những trẻ khác. Dưới đây là một số lưu ý từ Raisingchildren để tránh cho con bị say xe khi đi đường:
![dulich-jpg[1030060264].jpg](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_tBpnSjqJm8qebA1M1zM-FYYNICYPPcbaU_DNZplQ3M_Prre1jIsxT2NQ89pl1zZ_Cy24rYRZSBs37lAupYdRhiAimiQnaho0zu1iaoDSU7u241lOhDttkmtrFOYR1GvTnq7AJT7roX5TE=s0-d) |
| Ảnh minh họa: Natgeotraveller.co.uk. |
- Trước khi đi, không nên ăn đồ béo, nhưng cần ăn chút gì đó vì tình trạng say xe sẽ tệ hơn khi bụng đói.
- Nếu con dễ say xe, động viên con nhìn ra bên ngoài xe. Trẻ không nên nhìn vào những vật đang chuyển động, như ô tô khác, mà nên cố gắng tập trung vào thứ gì đó đứng im, như một điểm ở đường chân trời.
- Đảm bảo là có gió và không khí trong lành cho bé, và ý tưởng tốt là nên mở cửa ra một chút.
- Không để trẻ đọc khi xe đang đi.
- Một số người thấy rằng giữ yên đầu có thể cải thiện tình trạng dễ say xe.
- Cố gắng để bé không nghĩ tới chuyện say xe bằng cách hướng bé nghĩ tới những thứ khác.
- Nếu bé mệt vì say xe, nên tạo không gian yên tĩnh, không phàn nàn, than vãn về tình trạng của con, dừng xe (nếu đi xe riêng) và để bé đi dạo một chút trong không khí trong lành.
- Thuốc chống say xe có thể giúp trẻ, nhưng cần thận trọng, hỏi ý kiến bác sĩ trước khi định dùng cho con, nhất là trẻ nhỏ hay trẻ sơ sinh.
Nếu con bạn thường xuyên nôn, cần có vật chứa, khăn ướt, khăn lau và quần áo thay.
Vương Linh
Đăng nhận xét